طبق آیات قرآن، شبهای قدر را شب تقدیر امور میدانیم، این نکته در سوره مبارکه قدر مورد تأکید قرار گرفته است که خداوند متعال یکی از ویژگیها و فضیلتهای شب قدر را تعیین سرنوشت معرفی فرموده است. منظور از قدر، آنطور که در تفاسیر قرآن کریم به آن اشاره شده، تقدیر و اندازهگیری است، به این معنا که شب قدر، شب اندازهگیری است.
سؤالی در این باره ایجاد میشود مبنی بر اینکه “چهچیزی در این شب اندازهگیری میشود؟ “، برای یافتن پاسخ، لازم است به تفاسیر قرآن کریم و احادیث اهلبیت علیهم السلام مراجعه کنیم.
در این شب حوادث و رویدادهای یک سال، یعنی از شب قدر امسال تا شب قدر سال آینده تقدیر میشود. در این شب مشخص میشود چهکسی در طول سال آینده از دنیا میرود، چهکسی زنده میماند، هر موجودی چهاندازه رزق خواهد داشت، چهکسانی اهل شقاوت و چهکسانی سعادتمند خواهند بود و بسیاری امور دیگر از این قبیل در شب قدر معین میشود.
این نکته در آیات قرآن کریم آمده است، همانطور که در آیات چهارم تا ششم سوره دخان به این نکته مهم اشاره شده است. آنجا که میفرماید: «فِیهَا یفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ؛ أَمْرًا مِّنْ عِندِنَا إِنَّا کنَّا مُرْسِلِینَ؛ رَحْمَةً مِّن رَّبِّک إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ؛ در آن شب هر امرى بر اساس حکمت (الهى) تدبیر و جدا میشود. (نزول قرآن) فرمانى بود از سوى ما که ما (محمّد صلّی اللّه علیه و آله را) فرستادیم. اینها همه بهخاطر رحمتى است از سوى پروردگارت که شنونده و داناست.»
یکی از دلایل این نامگذاری، تقدیر و اندازهگیری است. دلایل دیگری هم برای نامگذاری شب قدر به این عنوان وجود دارد. دلیل دیگر این است که گفته شده در شب قدر، قدر و منزلت انسان تعالی و رشد پیدا میکند، یعنی انسانی که شب قدر را به احیا و عبادت بگذراند در این شب از لحاظ معنوی بالا میرود و قدر پیدا میکند.
از سوی دیگر طبق اشاره قرآن کریم که میفرماید: «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کلِّ أَمْرٍ» شب قدر، شب نزول فرشتگان است؛ بهاندازهای که زمین پر از ملائکه میشود و فضای زمین بهدلیل حضور زیاد و گسترده فرشتهها، ضیق و تنگ میشود، یکی از معانی قدر هم تنگی و ضیق است و بنابراین این شب بهعنوان قدر نامگذاری شده است.
در عین حال قدر بهمعنای ارزش و مقام است که اشارهای به جایگاه و منزلت شب قدر دارد. چون این شب منزلت بالایی دارد، به شب قدر نامگذاری شده است، هرچند که همه این موارد یعنی بالا بودن منزلت و شأن شب قدر، ارتقای معنوی و قدر و مرتبه انسان، آمدن فرشتهها روی زمین و تقدیر و اندازهگیری امور در این شب روی میدهد.
منبع: تسنیم