به گزارش ستاد راهنمای زائر به نقل از فارس، حرم امام علی (ع) در دوران صدام و پس از سقوط وی بسیار مهجور بود، تا جایی که سردار قاسم سیلمانی یکی از دلایل تشکیل ستاد بازسازی عتبات را غربت حرم علوی مطرح کرده بود.
علاوه بر غربت حرم امام علی (ع) و تعداد کم زائران در زمان جنگ آمریکا و عراق، حرم امیرالمؤمنین (ع) به عنوان کوچک‌ترین اعتاب مقدسه عراق به شمار می‌رفت. بر همین اساس ستاد بازسازی عتبات با هدف توسعه اعتاب مقدسه عراق به ویژه این حرم مطهر فعالیت خود را آغاز کرد.
حرم امام علی (ع) در آن دوران فقط یک صحن به همراه ایوان نجف بود، اما با برنامه‌ریزی برای طرح توسعه حرم علوی، مقرر شد که صحنی با نام حضرت زهرا (س) در ضلع غربی حرم امام علی (ع) ساخته شود. این روند سال ۸۹ برنامه‌ریزی و با تلاش‌های ایرانیان و کمک‌های مردمی سال ۹۱ نیز عملیاتی شد.
صحن حضرت زهرا (س) با مساحتی بالغ بر ۲۲۰ هزار مترمربع به عنوان یکی از طرح‌های بزرگ و مهم در تاریخ اسلام به شمار می‌رود که در مدت حدود ۶ سال احداث شده است و هم‌اکنون روند پایانی را طی می‌کند.
طرح توسعه حرم امام علی (ع) در دو بخش زیارتی و غیرزیارتی اجرایی شده که بخش غیرزیاتی آن شامل کتابخانه، موزه، مضیف و پارکینگ با مساحتی بالغ بر ۱۲۰ هزار مترمربع است.
یکی از قسمت‌های مهم بخش غیرزیارتی حرم امام علی (ع)، کتابخانه آستان قدس علوی است که این کتابخانه هم اکنون تکمیل و حتی تجهیز نیز شده است.
در احداث این کتابخانه نه تنها از نقوش اسلیمی به همراه رنگ‌های متناسب با صحن حضرت زهرا (س)، بلکه ابیاتی به زبان فارسی نیز درج شده، به طوری که در ورودی طبقه اول این کتابخانه ابیاتی به زبان فارسی با دورنویسی آبی رنگ نقش بسته است.
کتابخانه حرم علوی در پشت حرم امام علی (ع) به مساحتی بالغ بر ۱۶ هزار و ۵۰۰ مترمربع و در فضایی نزدیک ورودی صحن حضرت زهرا (س) قرار دارد که این کتابخانه در ۶ طبقه احداث شده است. از این ۶ طبقه، دو طبقه برای نگهداری کتب نفیس و خطی به عنوان انبار و مخازن کتاب و چهار طبقه نیز برای استفاده افراد به عنوان کتابخانه پیش‌بینی شده است. در بخشی دیگر از کتابخانه حرم علوی آمفی تئاتر نیز به منظور برپایی سمینار و برنامه‌های لازم وجود دارد که ظرفیت هر آمفی‌تئاتر بالغ بر ۱۰۰ نفر است.
در این کتابخانه بیش از ۲ میلیون جلد کتاب قرار دارد که بسیاری از این کتب نفیس، تاریخی و نسخ خطی هستند و بخشی از آن‌ها از کتابخانه قبلی حرم امام علی (ع) به کتابخانه جدید منتقل شده است.
کتابخانه قبلی حرم امام علی (ع) در ضلع شمالی حرم مطهر قرار داشت که این کتابخانه در سه طبقه بود و به دلیل محدودیت‌هایی مقرر شد در احداث بخش زیارتی حرم علوی، کتابخانه جدیدی نیز ساخته شود تا علاوه بر به‌روز بودن، امکان نگهداری مناسب از نسخ نفیس را نیز فراهم سازد.
فضای داخلی کتابخانه جدید آستان قدس علوی بسیار وسیع است تا جایی که به طور هم‌زمان امکان حضور ۵۰۰ نفر برای نشستن به منظور مطالعه وجود دارد.
حسن پلارک رئیس سابق ستاد بازسازی عتبات در گفت‌وگو با فارس از نگهداری بیش از 2 میلیون جلد کتاب در کتابخانه حرم امام علی (ع) خبر داد و گفت: کتابخانه آستان قدس علوی به عنوان مدرن‌ترین و مجهزترین کتابخانه‌های جهان اسلام به شمار می‌رود که اکنون تجهیز و آماده بهره‌برداری است.
وی درباره نفیس‌ترین کتابی که در این کتابخانه قرار دارد، افزود: کتب و نسخ خطی زیادی در کتابخانه حرم امام علی (ع) وجود دارد که حتی بسیاری از آن‌ها حتی در کتابخانه آستان قدس رضوی هم نیست. به طور مثال، قرآنی که توسط امام حسن مجتبی (ع) کتابت شده است، در این کتابخانه نگهداری می‌شود و بازدیدکنندگان می‌توانند این کتاب نفیس را در کتابخانه آستان قدس علوی مشاهده کنند.
به گزارش فارس، با وجود تکمیل بخش غیرزیارتی صحن حضرت زهرا (س)، با توجه به اهمیت تجهیز بخش زیارتی، قرار است تمامی بخش‌های صحن حضرت زهرا (س) حرم علوی تا پایان امسال تکمیل و به بهره‌برداری می‌رسد. بر همین اساس کتابخانه آستان قدس علوی نیز با وجود آماده بودن، پایان سال جاری به صورت رسمی مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
